Over macht en tegenmacht in Alkmaar

In politiek Den Haag is ‘tegenmacht’ een begrip geworden. Allemaal ingegeven door al die voorkeurstemmen voor kamerlid Omtzigt, omdat hij de moed had om binnen eigen gelederen te pleiten voor die tegenmacht. En omdat uitlekte dat sommigen een ‘functie elders’ voor hem in gedachten hadden. Tegenmacht geneutraliseerd, probleem opgelost.

Haagse doctrine
In Den Haag gingen alle pijlen op premier Rutte, verantwoordelijk voor de zgn. Rutte-doctrine: de Haagse politiek is een soort management geworden. De afgelopen jaren zijn de verschillen tussen partijen kleiner geworden en hebben diverse kabinetten met diverse meerderheden zaken door de kamer geloodst. Daarbij werden politieke constellaties gesmeed die niemand daarvoor mogelijk had geacht. En zo is ons parlement geleidelijk geworden tot één grote familie. Oké, met een paar dissonanten; hun geluid wordt nog wel gehoord, maar er wordt niets mee gedaan, aangezien deze partijen uitgesloten worden. Maar ja, als het geluid komt van éen van de slimste neefjes van de familie en lieveling van de kiezer- iemand uit een bestuurders partij die er echt bijhoort - dan wordt het wat onverkwikkelijk. Want dan hangt de vuile was echt buiten.
En dan wordt alles afgevuurd op de premier die hier verantwoordelijk voor zou zijn. In mijn stellige overtuiging is dat onjuist. Juist het groepsdenken in de Tweede Kamer zelf heeft die Ruttedoctrine mogelijk gemaakt. Het parlement is het hoogste orgaan. Zij moet de regering aansturen en controleren. Dus gaat het niet om een Rutte-, maar om een Haagse doctrine.
Wie denkt dat ik het voor de premier opneem, moet ik teleurstellen. Ik doe als rechtgeaarde politicus van de grootste lokale partij in Alkmaar geen uitspraak over de landelijke politiek. Ik probeer alleen een vergelijking te maken tussen processen in Den Haag en in Alkmaar.


Ook in Alkmaar
Want ook in deze mooie kaasstad zitten de Haagse partijen samen in de stadsregering. VVD, CDA, GroenLinks, PvdA en D66 hebben er in 2018 voor gekozen met elkaar te gaan regeren. Lokale partijen horen immers niet bij een landelijke familie. Dus in Alkmaar zit geen enkele lokale partij in een coalitie.De processen tussen deze vijf partijen in Alkmaar gaan hetzelfde als in Den Haag. Je houdt het haast niet voor mogelijk, maar de partijen zijn het eigenlijk altijd eens. Natuurlijk, zij investeren in elkaar buiten de raadzaal om en strijken de plooien daar glad. Je zult mij niet horen over achterkamertjespolitiek, alhoewel coalities met OPA dat minder vaak deden begrijp ik best dat je als coalitie vooroverleg voert. We zijn allemaal mensen en soms moet er natuurlijk iets gladgestreken worden. Dat is in elke familie en in elke werksituatie zo. Maar het is wel jammer dat de gezamenlijke boodschap dan ook saaie eenheidsworst wordt. Je kan ook afspreken dat partijen wél een eigen standpunt kunnen leveren, zolang ze de belangrijkste coalitieafspraken niet schenden.

De Haagse doctrine waart ook in Alkmaar rond. Want ook hier worden kritische vragen, oftewel gezonde tegenmacht, niet gewaardeerd. Op een aantal onderwerpen voeren wij onze controlerende taak scherp uit. Zo heeft ons raadslid Jan Hoekzema zich vastgebeten in de brand in de Singelgarage. Informeel laten sommige coalitiepartijen dan nog wel weten het onderwerp interessant te vinden. Maar in de raad wordt je publiek weggezet als een vervelend mannetje dat de coalitie alleen maar in gevaar wil brengen; oftewel een rimpeling in de familiefeest wordt niet getolereerd. De inhoud is niet relevant. Als mijn collega later nog aanvullende vragen stelt over de Vestgarage moet hij nodeloos lang wachten .... de gegevens zijn er wel maar geven, ho maar. Kritische vragen, tegenkracht? Niet acceptabel.

En dan de grondtransactie op Overstad. Een gerespecteerd extern bureau constateert dat een procedure niet transparant en niet zorgvuldig is verlopen. Wanneer wij doorvragen op dit onderwerp werkt de Haagse doctrine optimaal ...in een zeer goed Haags orkest word je weggezet als zeikers en aantijgers die de familie-eer te grabbel gooien. Zelfs de burgemeester doet mee met het spel door niet het respect op te brengen om heel even te wachten op de terugkeer van onze woordvoerder Anjo van de Ven in de raadszaal. Tegenspraak? Tegenmacht? Integendeel: hier worden mensen die zich zorgvuldig verdiepen in een dossier collectief nog letterlijk uitgelachen ook.


Gezonde tegenmacht
De Haagse doctrine wordt niet door een premier gemaakt maar door alle mensen daar omheen. Die zich daar prettig bij voelen. Die Haagse doctrine is ook in Alkmaar met succes doorgevoerd. Is door niemand opgelegd. De meerderheid gaat er stilzwijgend in mee en snoert daarmee ook zichzelf de mond.

Want in die Haagse doctrine past geen tegenspraak of tegenmacht en om in familietermen te blijven: bij hun kleinere broertjes en zusjes in Alkmaar ook niet. En zo wordt het gevaar steeds groter dat van de kritische en controlerende taak van de gemeenteraad steeds minder terecht komt.

Politiek is de organisatie van het verschil. Als dat verschil niet meer tot zijn recht komt in een gezonde verhouding tussen macht en - democratische- tegenmacht, dan zal het vertrouwen van mensen in de politiek, vrees ik, alleen maar verder dalen. Gezonde tegenmacht is de zuurstof voor democratie en politiek.


Victor Kloos

Houdt lokale politiek onafhankelijk

OPA staat voor de inbreng van burgers. Inwoners weten immers beter wat er speelt dan ambtenaren en bestuurders achter hun bureau. Volg de Onafhankelijke Partij op onze social media kanalen, schrijf u in op onze nieuwsbrief of neem direct contact op met onze raadsleden.