De gemeenteraad van Alkmaar in vergadering bijeen op 20 november 2025,

Constaterende dat:

• veel ouderen willen doorstromen maar passende gelijkvloerse woningen met een extra slaapkamer schaars zijn;
• De Woonvisie stelt dat eenderde van de te realiseren woningen geschikt moet zijn voor ouderen;
• seniorencomplexen lastig te realiseren zijn en niet altijd aansluiten op de voorkeur van ouderen;
• seniorenlagen in gemengde woongebouwen goed werken en simpeler te realiseren zijn.

Overwegende dat:

• één of twee seniorenlagen in nieuwbouwcomplexen doorstroming kunnen vergroten;
• deze aanpak bijdraagt aan inclusieve woongebouwen met meerdere generaties;
• ontwerp van een gezamenlijke ruimte en twee-slaapkamerwoningen beperkte meerkosten geeft wanneer dit integraal wordt meegenomen.

Verzoekt het college:

1. Bij nieuwbouwontwikkelingen ontwikkelaars en woningbouwcorporaties gericht te benaderen om seniorenlagen te laten uitwerken in hun plannen.

2. Hierbij nadrukkelijk mee te nemen: minimaal één, bij voorkeur meerdere woonlagen met twee- slaapkamerwoningen en een gezamenlijke ruimte.

3. De raad jaarlijks te informeren over de resultaten en de projecten waarin dit wordt toegepast, of meegenomen wordt in de ontwikkelplannen.

 

Notitie OPA ‘Seniorenlagen in nieuwbouwcomplexen; een prettige en praktische oplossing’

Een flink aantal ouderen wil best verhuizen naar een kleinere of gelijkvloerse woning, maar zij hebben daarbij ook wensen en behoeften. Zoals een extra slaapkamer, voor logés of mantelzorgers die kunnen blijven overnachten. Of een gezamenlijke ruimte die gebruikt kan worden voor ontmoeting, gezelligheid, zoals je verjaardag vieren, of een kerstborrel samen drinken. Of ruimte voor de stalling van een scootmobiel of driewielerfiets. En het is belangrijk dat de noodzakelijke voorzieningen zoals supermarkt, huisarts, een parkje niet op al te grote
afstand zijn.

De woonvisie van Alkmaar gaat daarbij uit van het bouwen van seniorencomplexen. Alle senioren bij elkaar. Dat is vaak ingewikkeld om te realiseren, dus kost dat tijd en lang niet alle senioren zitten daarop te wachten. Velen komen uit een buurt met een gemengde opbouw, met verschillende typen woningen voor verschillende leeftijdscategorieën. Stel je bent 70, je wil best wel je eensgezinswoning verkopen en in een appartement gaan wonen. Dan zijn er ook vraagstukken. Je hebt minder ruimte, je vertrekt uit je vertrouwde omgeving en een nieuwbouwappartement is duur. De opbrengst uit verkoop van de bestaande woning is soms maar net genoeg om een nieuwbouwappartement met voldoende ruimte te kunnen kopen en het is moeilijker voor ouderen om een hypotheek te krijgen.

De oplossing is eigenlijk simpel. Als we bij alle nieuwbouwappartementen in de ontwikkelgebieden, zowel bij koop als huur afspreken dat er minimaal een en mogelijke meerdere seniorenlagen worden gerealiseerd dan slaan we veel vliegen in één klap. Senioren kunnen dan op hun woonlaag elkaar ontmoeten en helpen, tegelijkertijd wonen ze niet in een eenzijdig wooncomplex, maar in een inclusief complex met meerdere generaties.

Wat stelt OPA zich voor bij zo’n woonlaag of woonlagen voor senioren?

1. De woningen hebben allemaal 2 slaapkamers en zijn bij voorkeur gesitueerd in de onderste woonlagen.
2. De laag/ lagen hebben één gezamenlijke ruimte, bijv 40-50 m2, waar senioren gebruik van kunnen maken voor ontmoeting en activiteiten. Goed tegen eenzaamheid. Deze ruimte kan ook benut worden door de andere bewoners van het gebouw. Er kunnen spreekuren gehouden worden, het bestuur en commissies van de VVE kunnen daar vergaderen, er kan een spelletjesavond zijn, en ga zo maar door.
3. Dat hoeft niet heel duur te zijn. Ontwerp- en bouwkosten kunnen meegenomen worden in het geheel en zullen daardoor gering zijn op het totaal van het complex. Dat zou wel eens veel goedkoper kunnen zijn dan het apart realiseren van een Seniorencomplex. Het gebruik kan bekostigd worden uit de servicekosten en de gemeente kan een eenmalige bijdrage ( DAEB, Dienst Algemeen Economisch Belang) leveren uit WMO, woningaanpassingen. Want er zijn ook besparingen. Denk aan extra vervoerskosten, of extra zorgkosten of begeleidingskosten.
4. Deze vorm draagt bij aan een meer inclusieve vorm van wonen: generaties en doelgroepen bij elkaar maakt wonen levendiger en draagt bij aan onderling contact.

In de afgelopen jaren zijn in een aantal gemeenten (waaronder Lang Leven Thuis in Amsterdam ) bestaande flatgebouwen deze seniorenlagen, soms ook wel zorglagen genoemd, gerealiseerd. De ervaringen daarmee zijn positief, zowel voor bewoners als voor thuiszorgorganisaties, die met elkaar dan afspraken kunnen maken over het verlenen van zorg door een organisatie. Is efficiënter. Dit kan dus ook in nieuwbouw meegenomen worden.

Daarop stelt OPA voor om in de woonvisie als uitgangspunt op te nemen dat bij nieuw te bouwen appartementen deze seniorenlagen gerealiseerd worden. Dat kan binnen de 15% die nu is opgenomen in de woonvisie.

Een paar praktische punten:

• Bij voorkeur in de onderste woonlaag, daar komt iedereen langs, dus ook gemakkelijk voor inloop voor alle bewoners en pakketbezorgers.
• Inrichting kan eenvoudig: een keuken om samen te koken en te eten, een toilet en een kleine spreekkamer, werkruimte.
• Badkamer is niet nodig.
• De ruimte kan ingericht en aangekleed worden met meubelen, huishoudelijke spullen, die toekomstige bewoners misschien anders naar de kringloop brengen. Aangevuld met spullen uit de kringloop.
• Kosten voor vloerbedekking, gordijnen etc, kunnen met een bewonersinitiatief aangevraagd worden bij de gemeente.
• Voor bezorgdiensten kan het handig zijn om daar boodschappen en pakketjes te plaatsen voor bewoners die niet thuis zijn.
• Spreekkamer kan gebruikt worden voor afspraken die men liever niet thuis wil.
• En/of: Als er in het complex een beheerder is, dan hoeft daar geen aparte ruimte voor te worden ingericht.